06 avg RIMSKO UTVRĐENJE KALIŠTE

ARHEOLOŠKO NALAZIŠTE (1982)

Rimsko utvrđenje Kalište se nalazi na blago uzvišenom potezu Gradac, uz desnu obalu reke Vitovnice, na krajnjem jugozapadnom delu Stiške ravnice. Zabeleženo je na Pojtingerovoj karti, kao stanica Municipium, na rimskom putu koji je povezivao Singidunum (Beograd) sa Serdikom (Sofija) i vodio dalje prema Carigradu. Prema karti udaljena je od Viminacijuma 18 rimskih milja (26,6 km), što je još Feliksu Kanicu olakšalo da utvrdi tačan položaj lokaliteta na potezu Gradac, gde su bili vidljivi ostaci delimično očuvanog utvrđenja.

Tokom 1984. godine Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo je sproveo sistematska arheološka iskopavanja na delu lokaliteta. Rezultati istraživanja su pokazali da je utvrđenje osnovano krajem I veka nove ere, a najveći procvat je doživelo u III i IV veku. Istraženi su antičko kupatilo – terme i delovi dve nekropole, bedema i puta.

Utvrđenje je imalo dimenzije 250 h 150 metara, sa bedemima od dva metra debljine, dok su ostali objekti manjih dimenzija. Za njihovo zidanje su korišćeni kamen i u manjem obimu opeka, a kao vezivo krečni malter.

Jugozapadno od utvrđenja postojala je starija nekropola sa pokojnicima koji su spaljivani, dok je na severu otkrivena nekropola gde su skeletno sahranjivani.

Krajem IV veka, prilikom hunske najezde, utvrđenje je razoreno i više nije obnavljano.

Lokacija kulturnog dobra