06 avg NEOLITSKO NASELJE BELOVODE KOD PETROVCA NA MLAVI

ARHEOLOŠKO NALAZIŠTE (2012)

Nalazi se u središnjem delu toka reke Busur, u zoni atara Velikog Laola i Krvija, 8 km jugozapadno od Petrovca na Mlavi. Teren je blago zatalasan, obiluje zemljom dobrog kvaliteta, pašnjacima i vodom, te je pogodan za zemljoradnju i stočarstvo.

Mada se arheološka istraživanja kontinuirano sprovode od 1994. godine, istražen je mali deo ovog naselja (u južnom sektoru), koje se prostiralo  na velikom prostoru od preko 75 ha, a po svojim odlikama je pripadalo periodu mlađeg neolita, odnosno vinčanskoj kulturi. Život je na Belovodama u kontinuitetu trajao od 5400. do 4500. godine stare ere, dakle gotovo čitav milenijum. O dugom trajanju života svedoči i debljina kulturnog sloja koja varira od 2,50 do 3,50 m, a mestimično dostiže i 4,30 m.

Istražen je čitav niz stambenih objekata, pomoćnih zgrada ekonomskog karaktera i jedna ritualno-kultna celina. U ovim objektima je tokom višegodišnjih istraživanja otkriveno obilje raznovrsnih upotrebnih, kultnih i umetničkih predmeta uglavnom od pečene zemlje visokog kvaliteta, kosti, kamena, a neki su i od bakra. Među najznačajnije spadaju životinjske figurine od pečene zemlje i bakarni predmeti, koji svedoče o pojavi složenijih oblika stočarstva i  najranijoj pojavi rudarstva i metalurgije u praistoriji Evrope.

Na osnovu svih navedenih karakteristika Belovode predstavljaju jedan od najvažnijih centara razvoja vinčanske kulture, koja se prostirala na velikom prostoru centralnog Balkana.

Lokacija kulturnog dobra